تأثیر مصرف کافئین بر برخی شاخص های مهارتی و آمادگی جسمانی در بازیکنان زبده تنیس روی میز

-1 مقدمه و بیان مسئله تحقیق ورزش های راکتی بیش از 130 سال سابقه دارند و در این مدت پیشرفتهای زیادی داشته اند. در سالهای اخیر، تبلیغات و بازرگانی این ورزشها، روی عملکرد بهتر بازیکنان تمرکز داشته است و این به مطالعه علمی بیشتر و فهمیدن تمام جنبه های این ورزشها منجر شده است (لیس 2003). این رشته یکی از سریعترین ورزشهاست و در آن شرط ارائه یک بازی دیدنی، داشتن سرعت عمل و سرعت عکس العمل و دید قوی بازیکن است. در این رشته گاهی سرعت توپ به 200 کیلومتر در ساعت می رسد(اکبری آرمند 1374). در ورزش های راکتی فعالیت بصورت متناوب انجام می شود و نیازهای فیزیولوژیکی بوسیله سطح(مورد نیاز برای بازی)، تجهیزات، ویژگی های توپ و مسابقه و فاکتورهای محیطی از قبیل حرارت و رطوبت تعیین می شود(لیس 2003). بازیهای راکتی بوسیله دوره هایی از تلاشهای شدید در پی دوره های استراحت کوتاه توصیف می شوند. در طی تلاشهای شدید بازیکنان از منبع انرژی فسفاژن استفاده می کنند و در طی دوره های استراحت، انرژی هوازی غالب است و انرژی اصلی تولید شده در طی رالی های طولانی از گلیکولیز بدست می آید(زاگاتو 2008). تنیس روی میز به گروه ورزش های راکتی مانند بدمینتون، اسکواش و تنیس تعلق دارد که بوسیله تغییرات مداوم ریتم و شدت، باتکرار فعالیت سریع در مدت کوتاه، در طی مسابقه مشخص می شود. در طی رقابت، بازیکن تنیس روی میز احتیاج دارد تا چندین مهارت فیزیکی مانند: سرعت، قدرت، استقامت قلبی عروقی، چابکی، مهارتهای درک و تصمیم گیری را به عنوان یک توالی از موقعیت های متغیر و مداوم در یک بازی پویا به کار گیرد(پراداس 2011). تنیس روی میز یکی از ورزشهای مشکل است که به مهارت بالایی نیاز دارد و روی هماهنگی کل بدن تأکید می کند و عمدتاً از حمله فورهند، بک هند و سرویس تشکیل شده است(جانگ 2007). این ذهنیت مشهور از تنیس روی میز که یک ورزش بدون نیاز به انرژی است و تنها به سطح کمی از تلاش فیزیکی نیاز دارد، کاهش یافته است(الوود 1992). تنیس روی میز تنها بازی است که به قدرت و استقامت انفجاری در یک زمان احتیاج دارد و هر دوی اینها با کنترل حرکت خوب در طی مسابقه تعدیل می شوند. در تنیس روی میز پیشرفته اغلب بازیکنان علاقمند به یک بازی قدرتمند و تهاجمی هستند که در آن عملکرد بی هوازی از اهمیت بالایی برخوردار است(کندریک 2006). حالت های تغذیه ای برای موفقیت در بازی تنیس روی میز مهم است و روی توانایی بازیکن برای آموزش، بازی و بهبود نتایج حاصل از تمرین اثر می گذارد. مواد خاصی ممکن است روی عملکرد متابولیکی و عصبی – عضلانی تأثیر بگذارند (لیس 2003). امروزه، ورزشکاران در بالاترین سطح به فعالیت و رقابت می پردازند و برای دستیابی به موفقیت های ورزشی اغلب تحت فشارهایی از طرف حامیان، سیاستمداران، مربیان، والدین، سازمان ها و باشگاه های ورزشی هستند. تمام این فشارها باعث می شود که آنها به هر صورت ممکن در جستجوی برتری های فیزیولوژیک، بیومکانیک، تغذیه ای و روانی باشند. از این رو، اغلب، این عامل ها موجب گرایش ورزشکاران به مصرف مکمل ها و مواد نیروزا می شود (کاشی 85). در حال حاضر، هزاران ماده غذایی مکمل در دسترس ورزشکاران قرار دارند و شیوع استفاده از این مکمل های غذایی نیز در بین جوانان و نوجوانان و حتی در ورزشهای متفاوت در حال گسترش است(حامدی نیا84). یکی از مکمل های مورد استفاده ورزشکاران، کافئین است. این ماده یک مکمل مجاز، شایع و ارزان است که در غذاها و نوشیدنی ها و مسکن ها به وفور یافت می شود. کافئین عمدتاً به دلیل اثرات محرکش و نیز توانایی آن برای کاهش حس خستگی شناخته می شود و همچنین در افزایش هوشیاری و کاهش اثرات بی خوابی موثر است. کافئین نسبت به دیگر محرک ها یک ویژگی منحصر به فرد دارد که پتانسیل خیلی کم آن برای اعتیاد است(ویلکینسون 2008). به دلیل این ویژگی ها، ورزشکاران رشته های مختلف، به منظور افزایش عملکرد، اقدام به مصرف کافئین می کنند. هرچند اثرات مصرف کافئین بر عملکرد استقامتی به خوبی بررسی شده است(دیویس 2009، گرین 2007). اما با توجه به مطالعه متون علمی تحقیقات کمتری بر قابلیت نیروزایی کافئین و تأثیر آن بر عملکرد بازیکنان ورزشهای راکتی صورت گرفته است، به ویژه، تحقیقات معدودی تأثیر مصرف کافئین را بر مهارت، چابکی و زمان عکس العمل بازیکنان تنیس روی میز بررسی کرده اند. از طرفی، نتایج همین تعداد تحقیق نیز مبهم و گاه متناقض است(اسپردلی 2010، هونری 2007، استرکر 2006، فرایوتی 1998، استرکر 2007، ورگاون 1998). به نظرمی رسدانجام بررسی ها وکاوش های بیشتری در این زمینه ضروری است. اگرچه اطلاعات زیادی در مورد فیزیولوژی عمومی بازی های راکتی و خصوصیات فیزیولوژیکی بازیکنان تنیس روی میز وجود دارد ، اما در ادبیات تحقیق بخصوص در مورد تنیس روی میز کمبودهایی دیده می شود. این ممکن است به دلیل نیازهای فیزیولوژیکی کمتر در تنیس روی میز باشد که از تجهیزات سبک و یک زمین بازی کوچک و مسابقه ای با زمان کوتاه استفاده می شود. بر این اساس و با توجه به این که این نظریه در حال پذیرش است که مصرف کافئین بر ورزشکاران اثرات ارگوژنیکی بیشتری دارد تا غیر ورزشکاران( بک2008 ، گلدستین2010 ) ، قصد داریم در این تحقیق اثر مصرف کافئین (5 میلی گرم برای هر کیلوگرم) را بر برخی شاخص های مهارتی و جسمانی بازیکنان زبده تنیس روی میز بررسی کنیم. بنابراین هدف تحقیق حاضر پاسخگویی به سوال زیر است : آیا مصرف کافئین تأثیری بر برخی شاخص های مهارتی و جسمانی بازیکنان زبده تنیس روی میز دارد؟ 1-2 ضرورت انجام و کاربرد نتایج تحقیق در ورزش حرفه ای امروز برای کسب موفقیت عوامل بسیاری بکار گرفته می شوند: مدیران کارآمد، مربیان متخصص، برنامه های تمرینی علمی، ملاحظات روانی، تجهیزات جدید، رژیم های غذایی، مصرف مکملها و غیره. یکی از مکمل های شناخته شده و در دسترس، کافئین است. با توجه به اینکه کمیته بین المللی المپیک، کافئین را از لیست مواد غیرمجاز برداشته، توجه زیادی به سمت این مکمل جلب شده است و تحقیقات بسیاری اثرات مصرف آن را بر فعالیتهای ورزشی بررسی کرده اند. (بورک 2008 ، ورگاون 1998 ، فرایوتی 1997، هورنری 2007 ، استرکر 2006 ، استوارت2005، مک دانییل 2010، ، اسپردلی 2012). اثرات ارگوژنیکی مصرف کافئین بر عملکردهای هوازی و غیر هوازی تا حدودی بررسی شده است که البته یافته های بدست آمده از این تحقیقات نیز دارای ابهام و گاه متناقض است(گلدستین2010، بک2006، آستورینو2008، گرین2007)، اما تحقیقات بسیار کمتری بر روی پتانسیل ارگوژنیکی کافئین در عملکردهای مهارتی ورزش های راکتی بخصوص تنیس روی میز وجود دارد(اسپردلی 2010، هورنری 2007،فرایوتی 1998، استرکر 2007، ورگاون 1998). در صورت تأیید اثرات مثبت کافئین بر عملکرد مهارتی و جسمانی بازیکنان تنیس روی میز آنها می توانند بدون نگرانی از این مکمل مجاز در مسابقه استفاده کنند. حتی اگر اثرات کافئین در مقایسه با دیگر مکمل ها و داروهای غیر مجاز مثل استروئیدها ، هورمونها و غیره کم و جزئی باشد ، بدلیل مجاز بودن ، مکمل با ارزشی است و میتواند مورد استفاده ورزشکاران قرار گیرد. بنابراین در این تحقیق سعی می شود اثرات مصرف کافئین بر شاخص های مهارتی بازیکنان زبده تنیس روی میز بررسی شود. 1-3 اهداف تحقیق 1-3-1 هدف اصلی بررسی اثر مصرف کافئین بر برخی شاخص های مهارتی و عملکرد جسمانی در بازیکنان زبده تنیس روی میز 1-3-2 اهداف جزئی 1. بررسی اثر مصرف کافئین بر ضربه فورهند بازیکنان زبده تنیس روی میز 2. بررسی اثر مصرف کافئین بر ضربه بک هند بازیکنان زبده تنیس روی میز 3. بررسی اثر مصرف کافئین بر ضربه سرویس بازیکنان زبده تنیس روی میز 4. بررسی اثر مصرف کافئین بر چابکی بازیکنان زبده تنیس روی میز 5. بررسی اثر مصرف کافئین بر زمان عکس العمل بازیکنان زبده تنیس روی میز 1-4 فرضیه ها 1. مصرف کافئین باعث بهبود معنادار دقت ضربه فورهند در بازیکنان زبده تنیس روی میز می شود. 2. مصرف کافئین باعث بهبود معنادار دقت ضربه بک هند در بازیکنان زبده تنیس روی میز می شود. 3. مصرف کافئین باعث بهبود معنادار دقت زدن سرویس در بازیکنان زبده تنیس روی میز می شود. 4. مصرف کافئین باعث بهبود معنادار چابکی در بازیکنان زبده تنیس روی میز می شود. 5. مصرف کافئین باعث بهبود معنادار زمان عکس العمل در بازیکنان زبده تنیس روی میز می شود. 1-5 تعریف عملیاتی مفاهیم و واژه های کلیدی شاخص های مهارتی: ضربه های فورهند، بک هند و سرویس در تنیس روی میز است که دقت این ضربات توسط آزمونهای مخصوصی(the forehand topspin strok test)،( alternatepush test)، (target service test) اندازه گیری می شود. شاخص های جسمانی: منظور شاخص چابکی و زمان عکس العمل بازیکنان تنیس روی میز است که توسط آزمونهای ویژه(illinois agility run test)،(reaction timer test) اندازه گیری می شود. بازیکنان زبده تنیس روی میز: بازیکنانی که در دامنه سنی 17 تا 47 سال قرار داشته و حداقل یکبار سابقه قهرمانی(اول، دوم و سوم) در استان خراسان رضوی را داشته باشند. 1-6 محدودیتهای تحقیق 1. عدم کنترل دقیق رژیم غذایی آزمودنیها 2. کمبود آزمون های مهارتی استاندارد در مورد مهارتهای تنیس روی میز